ЧАШНИКСКАЯ РЦБС

Аляксандр Казлоўскі нарадзіўся ў 1923 годзе ў вёсцы Вялікія Труханавічы. Праз некаторы час сям’я пераехала на сталае месца жыхарства ў Ленінград. Упершыню маленькі жывапісец намаляваў пейзаж у чатырохгадовым узросце, калі бацькі купілі каляровыя алоўкі. У школе талент хлопчыка заўважыла настаўніца малявання. Па яе рэкамендацыі юнак паступіў у школу выяўленчага мастацтва пры Доме піянераў. Затым пайшоў вучыцца ў сярэднюю школу пры Усерасійскай акадэміі мастацтваў.
У 1941-м камсамольца пры-звалі ў армію. Аляксандр нёс службу у лыжным палку. Падчас Вялікай Айчыннай вайны гэтыя фарміраванні, куды набіралі спартсменаў і фізічна развітых маладых людзей, адыгралі важную ролю ў перамозе над Германіяй. Большасць вайсковых аперацый зімняга перыяду 1941-1942 гг. праводзіліся з удзелам лыжнікаў. Менавіта яны валодалі вялікай манеўрынасцю і здольнасцю раптоўна нападаць на флангі і тылы праціўніка. Але ў «лыжных воінаў» першай ваеннай зімы быў незайздросны салдацкі лёс: на фронце яны заўсёды знаходзіліся на перадавой, удзельнічалі ў самых гарачых баях, у адным з якіх быў цяжка паранены і наш зямляк.
Пасля лячэння ў шпіталі А. С. Казлоўскі ваяваў на Ленінградскім і Прыбалтыйскім франтах. Дэмабілізавалі салдата толькі ў 1947 годзе. Вярнуўшыся ў Ленінград, працягваў вучыцца. У 1950 годзе паступіў у Мастацкі інстытут жывапісу, скульптуры і архітэктуры імя І. Я. Рэпіна. Хлопцу пашчасціла, бо яго педагогам быў лаўрэат сталінскай прэміі Васіль Сакалоў, вучань аднаго з вядучых прадстаўнікоў сацыялістычнага рэалізму ў мастацтве Барыса Іагансона.
Пасля трох курсаў вучобы юнага мастака прынялі ў майстэрню лаўрэата дзяржаўнай прэміі СССР Міхаіла Авілава. У 1956 годзе студэнт на «выдатна» абараніў дыпломную работу – карціну «На працу ў веску». Ужо тады многія крытыкі адзначылі талент маладога аўтара да кампазіцыйнай завершанасці, каларыстычнай цэласнасці, псіхалагічнай распрацоўкі вобразаў. Сёння палатно знаходзіцца ў калекцыі Валагодскай карціннай галерэі і з’яўляецца яркім прыкладам класічнага рэалізму савецкай эпохі.
Пасля заканчэння Мастацкага інстытута Аляксандр Сцяпанавіч разам з сям’ёй пераехаў у Мінск. Выкладаў малюнак і жывапіс на старэйшых курсах Беларускага тэатральна-мастацкага інстытута. Разам са студэнтамі педагог часта выязджаў на пленэры, дзе з задавальненнем пісаў пейзажы. Самымі значнымі з іх Аляксандр Казлоўскі лічыў карціны «Бетонны завод Васілевіцкай ГРЭС», «Нёман. Вечар», «Стары мосцік», «Сонечны дзень». Мастаку хацелася пераносіць на палатно з дапамогай фарбаў толькі ўбачанае, у той час як яго калегі шукалі штосьці новае. Аляксандра Казлоўскага цікавіла жыццё беларускай сталіцы, старыя кварталы горада, прырода ваколіц Мінска.
Мастак актыўна ўдзельнічаў у выставах, яго творы друкавалі на старонках газет, часопісаў «Огонёк», «Юность», «Беларусь» і інш. Аляксандр Сцяпанавіч пісаў шматлікія артыкулы аб праблемах мастацтва, выступаў з лекцыямі ў Мінску, Магілёве, Быхаве, Віцебску. Лекцыю на тэму «Імпрэсіянізм» А. С. Казлоўскі прапанаваў работнікам пасольстваў і супрацоўнікам ЮНЕСКА ў Парыжы.
Падчас гэтага замежнага падарожжа савецкі мастак за тры месяцы наведаў каля 60 музеяў: Луўр, Музей імпрэсіяністаў, Музей Радэна, Музей сучаснага мастацтва і інш. Пазнаёміўся з творамі старажытнага і класічнага мастацтва Італіі, Францыі, а таксама з сучаснымі яму тэндэнцыямі і кірункамі. У Парыжы мастак пабываў у майстэрнях Монікі Матэ, Рамона Амбера, Луі Гранмезона, на выстаўцы ў Ніцы сустрэўся з Маркам Шагалам. Акрамя таго Аляксандр Казлоўскі пазнаёміўся з удавой французскага мастака Фернана Лежэ – Надзеяй Лежэ, якая падрыхтавала выстаўку работ мужа для СССР.
Пасля камандзіроўкі ў Францыю і Італію творца па-новаму пачаў успрымаць жывапіс. Ён прыйшоў да высновы, што піша дробна, без пабудовы гамы, і пачаў шукаць яе менавіта ў натуры. З натхненнем занатоўваў на сваіх палотнах цэнтральныя вуліцы і рабочыя кварталы Парыжа, імкнуўся захаваць у памяці найпрыгажэйшыя куточкі Венецыі.
У 1970-я гады жыццёвы досвед творцы абумовілі новыя адносіны да навакольнага свету, прыроды. У гэты перыяд А. С. Казлоўскаму прысуджана званне «Заслужаны работнік культуры БССР». Мастак стварае больш складаныя па кампазіцыі пейзажы-карціны – «Блакітная песня», «Красавіцкі вечар», «Зімовы вечар». Перадача жыццёвых сітуацый, умелае абагульненне ўбачанага адлюстраваны ў карцінах «Апошні аўтобус», «Субота». Карціна «Думка пра Радзіму» – філасофскі роздум пра выпрабаванні, якія выпалі на долю Беларусі, пра яе сённяшні і заўтрашні дзень. Як майстар тонкай гармоніі фарбаў прадстаў Аляксандр Казлоўскі ў нацюрмортах «Шклянка соку», «Нацюрморт з кафейнікам» і інш.
Аляксандр Сцяпанавіч да кожнай выставы, прысвечанай вызваленню Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў, ствараў новыя сюжэтна-тэматычныя палотны ў так званым «суровым стылі». Напрыклад, карціна «Мужнасць», на якой намалявана Зоя Касмадзям’янская – дзяўчына-сімвал гераізму ў Вялікай Айчыннай вайне.
Да 90-годдзя заслужанага работніка культуры Беларусі Аляксандра Казлоўскага ў Мінскай гарадской ратушы прайшла персанальная выстава «Мастак. Рэаліст. Рамантык». У экспазіцыі было прадстаўлена каля 30 работ з прыватных калекцый.
Два палатны А. С. Казлоўскі падараваў Чашніцкаму гістарычнаму музею. Ва ўстанове на дзеючай выставе зараз можна ўбачыць карціну «Месяц нарадзіўся» (1995г.).
Памёр жывапісец, член Саюза мастакоў СССР, заслужаны работнік культуры Беларускай ССР, ураджэнец Чашніччыны Аляксандр Казлоўскі у снежні 2011 года ў Мінску.
 

Літаратура:
Дзеячы культуры і навукі – ураджэнцы Чашніччыны // Гістарычна-краязнаўчы курс «Наша Чашніччына». Чашніказнаўства / В. В. Грыбко. – Мінск : Медисонт, 2007. – С. 138–149.
Мишулкова, М. Александр Степанович Козловский / М. Мишулкова // Чырвоны прамень (Чашнікі). – 2018. – 8 снеж. – С. 5.
Торбина, И. Художник и война / И. Торбина // Чырвоны прамень (Чашнікі). – 2016. – 7 мая. – С. 1, 5.
Фатыхава, Г. Ціхая паэзія пейзажаў / Г. Фатыхава // Літаратура і мастацтва. – 2013. – 29 лістап. – С. 13.